આ.લ.સં.- જી.સી.- પ્રકરણ ૧૪ : ચાર બંદુકો

આઝાદીની લડતનાં સંસ્મરણો – ગોસાંઈભાઈ છીબાભાઈ પટેલ

પ્રકરણ ૧૪ : ચાર બંદુકો

મારા કરાડીના નીવાસ દરમીયાન મારા ફોઈભાઈ સ્વ. રણછોડભાઈએ જુવારના ખેતરમાં બંદુકનો લાલ કપડામાંથી વીંટાળેલો લોખંડનો ભાગ બતાવ્યો. અમારા હાથમાં આવેલી આ પ્રથમ બંદુક. ત્યાર પછી અમને કોઈએ માહીતી આપી કે સ્વ. ઉંકાભાઈ દાજીભાઈની વાડી પાસે આવેલા કુવામાં બંદુક છે. તપાસ કરતાં ત્યાંથી આ બીજી બંદુક પણ મળી. ત્યાર બાદ ત્રીજી બંદુક માટે માહીતી મળી કે સ્વ. પાંચા રામજીની વાડીમાં બંદુક છે. વાડીમાં તપાસ કરતાં એક ઝાંટના ઝાડ નીચે બંદુક હતી. આ રીતે ત્રણ બંદુકો અમારી પાસે થઈ. અમારી પાસે કારતુસો ન હોવા છતાં અમે કાર્યક્રમ હોય ત્યારે આ બંદુકો લઈ જતા. સોડીયાવડ આગળના કેદી છોડાવવાના કાર્યક્રમમાં મેં ચોથી બંદુક મેળવી. પાછળથી બંદુકોને સમરાવીને આટના મેથીયા ફળીયાના મામાની વાડીમાં એક પેટીમાં મુકી જમીનમાં દાટી હતી. વખત જતાં લાકડું સડી જતાં તેને ભરુચ મોકલી અને ઉપયોગમાં લઈ શકાય એવી બનાવી. એને પેટીમાં મુકી કરાડીમાં એક ખેતરમાં દાટી. પણ ખેતર ખેડતાં હળ સાથે આ પેટી અથડાતાં ગજબ થઈ ગયો! પાછળથી અમે તેને પટેલ ફળીયામાં ખસેડી. અમે આ બંદુક સમારોહ પુર્વક સરકારને સુપરત કરવા માગતા હતા. એક બંદુક સ્મૃતી તરીકે અમારી પાસે રાખવા માગતા હતા, પણ સરકાર એમાં સંમત ન થઈ. છેવટે અમારા કબજામાંથી એ ગૌરવવંતી બંદુકો સરકારના કબજામાં જઈ પડી!

ગોસાંઈભાઈ છી. પટેલ

લડતાં લડતાં

મુક્તીજંગે લડતાં લડતાં ભાગું હું કાયર થઈ;

દેહ મારો તું બાળી દેજે, દેવી! તું વીજલ થઈ;

ન હું જીવતો રહું, બસ હું એટલું ચાહું.

મુક્તીજંગે લડતાં લડતાં બેસું હું થાકી જઈ;

મને શક્તીનાં પીણાં રે પાજો, દેવી! તું ભવાની થઈ;

ફરી હું લડવા જાઉં, બસ હું એટલું માગું.

મુક્તીજંગે લડતાં લડતાં પડું હું ઘાયલ થઈ;

મારા ઘા રુઝાવી દેજે, દેવી! તું ઔષધી થઈ;

નહીં હું હાય પોકારું, આઝાદીનાં ગીત હું ગાઉં.

મુક્તીજંગે લડતાં લડતાં મરું હું ઘાયલ થઈ;

દેહ મુજ આવરી દેજે, દેવી! તું માટી લઈ;

મારી માને કહેજો એમ, ‘મર્યો હું વીરની જેમ’.

-ગોસાંઈભાઈ છી. પટેલ

(લેખકના સંગ્રહમાંથી)